Agaty – niełowickie pasiaki – nowa ekspozycja Uniwersyteckiego Centrum Przyrodniczego

Zapraszamy do obejrzenia wystawy pt. Agaty – niełowickie pasiaki, która znajduje się w holu Wydziału Biologii (na parterze) przy ul. Ciołkowskiego. Ekspozycja będzie prezentowana do 31 stycznia 2023 r. Przygotowało ją Uniwersyteckie Centrum Przyrodnicze im. prof. A. Myrchy.

– Agaty to półszlachetne minerały, skrytokrystaliczne odmiany kwarcu (SiO2), które krystalizują w pustkach pogazowych (zwanych geodami), tworząc kuliste lub podłużne nagromadzenia i które po wydobyciu wyglądają jak kamienne buły. Dopiero po ich przecięciu ukazuje się piękna, wzorzysta postać minerału. Agaty cechuje bogata skala barw oraz oryginalny i zadziwiający rysunek, czyli układ i kształt warstw, głównie w postaci koncentrycznie ułożonych wstęg, przypominających łowickie pasiaki – opowiada dr Anna Matwiejuk, kierownik Uniwersyteckiego Centrum Przyrodniczego.

Nazwa agatów pochodzi prawdopodobnie od rzeki Achates (dzisiaj Dirillo) w południowej Sycylii.

– Są też zdania, że nazwa pochodzi od greckiego słowa agathos, czyli dobry, co oznacza, że kamień symbolizuje dobroć, ale również radość, szczęście, użyteczność. Agaty – kamienie posiadające niepowtarzalny urok i stosunkowo niską cenę, mogą być kamieniami wręcz idealnymi – dodaje mgr Wiesław Mikucki z UCP.

Jak przypomina dr Anna Matwiejuk, agat znany był od starożytności. Robiono z niego amulety, sygnety, pieczęcie, rzeźby oraz obrazy. Starożytne tradycje rzeźbienia w agatach w XVI wieku wznowili Niemcy. Miejscowość Idar-Oberstein w Nadrenii-Palatynacie słynęła niegdyś z kopalni agatów (obecnie zamknięte), które były bogactwem regionu.

– Współcześnie, wiele wyrobów wykonywana jest z agatów barwionych. Zwyczaj barwienia agatów pochodzi ze starożytnego Rzymu, ale to w Idar-Oberstein zaczęto poprawiać urodę agatów, sprowadzanych z różnych stron świata w latach 20- tych XX wieku – dodaje kierownik UCP.

– Agaty to jedne z najpiękniejszych minerałów, nie tylko te pochodzące z Brazylii, czy z Maroka, ale również z Polski. Polskie agaty występują, m.in. na Dolnym Śląsku, przede wszystkim koło miejscowości Nowy Kościół i Płóczki Górne oraz w Małopolsce w okolicach Krzeszowic koło Krakowa – uzupełnia mgr Wiesław Mikucki. 

Będąc w kampusie UwB, warto obejrzeć nie tylko ekspozycję prezentującą agaty w holu Wydziału Biologii. Dostępne są także wystawy „Kryształowy świat minerałów” na Wydziale Chemii (I piętro) oraz „Minerały i Skały” w Uniwersyteckim Centrum Przyrodniczym.

Fot. J. Kupryjanowicz/A. Matwiejuk