Częściowe zaćmienie Słońca i podróż po Układzie Słonecznym, czyli kosmiczna lekcja na Uniwersytecie w Białymstoku

Choć wtorkowa pogoda nie sprzyjała obserwacji częściowego zaćmienia Słońca „na żywo”, uczniowie z VII LO w Białymstoku mogli zobaczyć to zjawisko w Planetarium UwB. Była też podróż po Układzie Słonecznym, wizyta w Obserwatorium i wykład pt. „O co chodzi z tym zaćmieniem?”. Młodzież do kampusu przy ul. Ciołkowskiego zaprosiło Centrum Popularyzacji Nauki Uniwersytetu w Białymstoku.  

– We wtorek, 25 października, nastąpiło jedno z najważniejszych zjawisk astronomicznych tego roku – częściowe zaćmienie Słońca. W dniu zaćmienia siły połączyły: CPN UwB, VII LO im. Nauczycieli Tajnego Nauczania w Białymstoku, Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii (PTMA) Oddział w Białymstoku oraz firma DELTA, zajmująca się wyposażaniem planetariów i obserwatorów – mówi Dorota Sawicka, kierownik Centrum Popularyzacji Nauki Uniwersytetu w Białymstoku.

Skorzystali na tym uczniowie z VII LO przy ul. Wierzbowej w Białymstoku, którzy w uniwersyteckim kampusie mogli wziąć udział w praktycznej lekcji fizyki i astronomii. Ich przewodnikami po kosmosie byli naukowcy z Wydziału Fizyki UwB oraz przedstawiciele PTMA Białystok.

– Uważam, że takie lekcje przynoszą uczniom o wiele więcej korzyści, niż suche wiadomości z książki – podkreśla Aneta Bułkowska, nauczycielka geografii z VII LO, która odwiedziła kampus razem z uczniami.

Spotkanie rozpoczęło się w Uniwersyteckim Centrum Kultury, gdzie młodzież wysłuchała wykładu Wojciecha Burzyńskiego, prezesa PTMA Białystok, pt. „O co chodzi z tym zaćmieniem?”, Ten znany pasjonat astronomii opowiadał m.in. o rodzajach zaćmień słońca, o tym, jak często do nich dochodzi i o swoich podróżach po świecie, by obserwować to niezwykłe zjawisko.

O zaćmieniu, także z perspektywy Ziemi jako planety, mówił również dr. hab. Marek Nikołajuk, prof. UwB z Wydziału Fizyki, który zaprosił uczniów do uniwersyteckiego Planetarium.

– Gdybyśmy żyli w idealnym świecie, a Ziemia i Księżyc poruszałyby się po kołowych orbitach i wszystko byłoby w jednej płaszczyźnie, to mielibyśmy do czynienia jedynie z zaćmieniami całkowitymi, bardzo regularnymi. Jednak orbita Ziemi nie jest kołem, tylko elipsą. Dlatego 4 lipca to dzień, w którym Ziemia znajduje się najdalej od Słońca, z kolei 4 stycznia jest najbliżej Słońca. Wokół Ziemi krąży księżyc, także po elipsie. W związku z tym, tych zaćmień jest o wiele mniej i są to różne zaćmienia: całkowite albo takie jak dzisiaj – częściowe. W Białymstoku Księżyc zasłonił ponad 40 proc. tarczy słonecznej. Im bardziej na północny wschód, tym zaćmienie jest większe, a maksimum jest na Syberii. Całkowite zaćmienie Słońca będzie w Polsce już w 2135 roku – ale nie warto czekać tak długo, lepiej gdzieś pojechać i zobaczyć to zjawisko, np. w sierpniu w 2026 roku w Hiszpanii – tłumaczył prof. UwB Marek Nikołajuk.

Dzięki zainstalowanemu w Planetarium oprogramowaniu Shira Universe, naukowiec zabrał młodych ludzi w podróż po Układzie Słonecznym, z dłuższa wizytą na Marsie i Saturnie. Dodatkową atrakcją był film „Wszechświat i cała reszta”, dzięki któremu możliwa była wędrówka w czasie i przestrzeni.

W dniu częściowego zaćmienia Słońca, uczniowie mogli też zajrzeć do Obserwatorium UwB, którego sercem jest teleskop ASA 600. Tu z młodzieżą spotkał się astronom mgr Andrzej Branicki.

Niestety, wtorkowa pogoda w Białymstoku, nie sprzyjała obserwacji Słońca „na żywo”. Wiadomo, że częściowe zaćmienie rozpoczęło się o godz. 11:14, jego maksymalna faza nastąpiła o godz. 12:24, a zjawisko zakończyło się o godz. 13:35.

25 października W Planetarium UwB gościli też uczniowie ze Szkoły Podstawowej nr 24.

Podziękowania dla partnerów: PTMA w Białymstoku, VII Liceum Ogólnokształcące im. Nauczycieli Tajnego Nauczania w Białymstoku, DELTA SP.J. KRENTOWSKI, HUS.

Galeria zdjęć z wydarzenia